Nước cường toan là gì? Tách vàng từ nước cường toan

Nước cường toan là gì? Có lẽ đây vẫn là một khái niệm mới mẻ với nhiều người. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nước cường toan là gì? Thông tin về cách tách vàng từ nước cường toan. 

Nước cường toan là gì? Nước cường toan trong tiếng Anh là gì?

Trong tiếng Anh, dung dịch nước toàn được gọi là Aqua Regia, có nghĩa là nước hoàng gia. Sở dĩ, nó có khả năng hòa tan được cả những loại kim tộc “hoàng gia”, “quý tộc” như bạch kim, vàng… 

Tuy nhiên, cũng có một số loại kim loại quý cực kỳ thụ động khác lại có khả năng không bị hòa tan trong dung dịch nước cường toan này. Ví dụ như kim loại iridi, kim loại tantali… 

Ngoài ra, nước cường toan còn được gọi là nước cường thủy. Nó là một hợp chất màu vàng, dạng lỏng, có tính ăn mòn mạnh và rất dễ bay hơn. Hiện nay, nước cường toan được ứng dụng trong các quy trình phân tích hóa học, khắc bằng axit và đặc biệt là trong việc tinh chế vàng. Sở dĩ, tự các axit riêng biệt không thể tự hòa tan được vàng nên cần tạo ra nước cường toàn bằng cách trộn dung dịch hai axit gồm axit nitric đậm đặc HNO3 và axit HCl đậm đặc theo tỷ lệ 1:3. 

Nước cường toan có đặc điểm, tính chất gì? 

Là một hoạt chất có tính axit vô cùng mạnh, dung dịch nước cường toan rất nguy hiểm với người tiếp xúc. Dưới đây là một số đặc điểm giúp bạn hiểu hơn về nước cường toan hòa tan vàng.

• Nước cường toàn được hình thành từ những chất rất dễ bay hơi gồm nitrozyl clorua (NOCl) và khí clo. Vậy nên chúng rất nhanh chóng bị mất tác dụng, hỗn hợp dung dịch nước cường toan phải đường sử dụng ngay và pha trộn với lượng nhỏ. 
• Nước cường thủy là một trong số rất ít thuốc thử có khả năng hòa tan được nhiều kim loại quý như vàng, palladium và bạch kim.

Công thức nước cường toan hòa tan vàng

Như đã tìm hiểu ở phía trên bài viết, nước cường toan có khả năng hòa tan được với vàng. Dưới đây là phương trình phản ứng nước cường toan và vàng. 

HNO3 + 3HCl + Au  ⟶ AuCl3 + 2H20 + NO (khí NO bay hơi)

Trong hỗn hợp axit này, các axit riêng biệt không thể tự hòa tan được vàng. Khi được kết hợp với nhau theo tỷ lệ, mỗi axit sẽ có một nhiệm vụ khác nhau. Tính oxi hóa mạnh của axit nitric sẽ hòa tan một lượng nhỏ kim loại tạo ra ion AuCl4. 

Vì phản ứng hóa học với axit clohidric là phản ứng hoàn toàn. Do đó, những ion vàng kết hợp với những icon clo, tiếp tục diễn ra quá trình oxi hóa vàng. Cứ như thế, vàng sau phản ứng vàng sẽ bị hòa tan hết. 

Nước cường toan dùng để làm gì?

Nước cường toan hay nước cường thủy là một trong số ít các loại thuốc thử có khả năng hòa tan được vàng, bạch kim và một số kim loại quý hiếm khác. 

Ngoài ra, nó còn được sử dụng trong khâu khắc bằng axit và trong các thủ tục phân tích. Sở dĩ, sự hình thành những chất dễ bay hơi là khí clo và nitrosyl chloride (NOCl) và khí clo. Vậy nên dung dịch nước cường toan nhanh chóng bị mất tác dụng, do đó nó chỉ được pha trộn một lượng nhỏ khi cần phải sử dụng. 

Một số lưu khi pha và sử dụng dung dịch nước cường toan

Việc chuẩn bị pha dung dịch nước cường toan liên quan đến phản ứng hai axit mạnh tạo ra nhiệt và hơi độc. Vậy nên, người dùng cần tuân thủ quy trình an toàn trong việc pha và sử dụng loại nước này. 

• Thực hiện pha theo đúng thứ tự: Cho axit nitric HNO3 vào axit clohidric HCl. Tuyệt đối không làm ngược lại. Dung dịch thu được là chất lỏng có màu vàng và rất nồng nặc mùi khí clo. 
• Thao tác, sử dụng dung dịch nước cường toan ở trong tủ hút, đậy nắp xuống để chứa hơi và bảo vệ tránh bị thương trong trường hợp đồ thủy tinh bị vỡ hoặc bắn tung tóe.
• Chuẩn bị vừa đủ khối lượng hai axit cho ứng dụng bạn thực hiện.
• Đảm bảo dụng cụ thủy tinh được khử trùng sạch sẽ. Không dùng bất cứ một dụng cụ thủy tinh nào có thể bị nhiễm các hóa chất có chứa nhóm liên kết CH. 

Ngoài ra, trong quá trình thực hiện bạn cần mặc đeo găng tay, mặc quần áo bảo hộ. Trường hợp bị dính bất kỳ một giọt axit nào trên da. Hãy nhanh chóng lau sạch ngay lập tức, rửa sạch nhiều lần với nước. 

Hay nếu hít phải, hãy di chuyển đến nơi không khí trong lành. Sử dụng nước rửa mắt, nhanh chóng tìm kiếm sự chăm sóc y tế trong trường hợp bị tiếp xúc vào mắt. 

Ngoài ra, dung dịch nước cường toan cần được bảo quản tại các khu vực thoáng mát. Không lưu trữ trong thời gian dài chúng có thể không ổn định. Đồng thời không bảo quản nước cường thủy trong bình có nắp đầy vì áp suất bên trong nếu tích tụ có thể làm vỡ bình chứa, nguy hiểm đến môi trường xung quanh. 

Nước cường toan là gì? Tách vàng từ nước cường toan như thế nào? Với những thông tin qua bài viết, chắc hẳn bạn đọc đã hiểu rõ hơn về một hợp chất rất đặc biệt này. Hy vọng, bài viết thực sự hữu ích cho bạn đọc khi tìm kiếm thông tin.