Sám hối là gì? Sám hối có hết tội? Cách thức sám hối như thế nào?
Sám hối là một khái niệm quen thuộc trong tôn giáo và đời sống xã hội. Nó là một hành động tâm linh và đạo đức được xem là rất quan trọng trong việc xóa tan tội lỗi và cải thiện tâm trạng của mỗi người. Tuy nhiên, sám hối không chỉ đơn thuần là một hành động tín ngưỡng mà nó còn có vai trò quan trọng trong đời sống xã hội. Bài viết này sẽ trình bày về khái niệm sám hối là gì và cách thức thực hiện sám hối.
Contents
Sám hối là gì?
Định nghĩa: Tiếng Phạn gọi là Samma, Trung Hoa dịch âm là “hối qúa”. Trong kinh nói: “Sám giả, sám kỳ tiền khiên, Hối giả, hối kỳ hậu qúa” (ăn năn lỗi trước – chừa bỏ lỗi sau).
Sám hối là tự mình ăn năn, hổ thẹn về những lỗi lầm mà mình đã gây ra trong quá khứ, nguyện không tái phạm lỗi đó lần nào nữa. Tuy nhiên, nếu cứ vin vào hai chữ “sám hối” rồi cứ phạm lỗi rồi sám hối thì nó lại không còn ý nghĩa gì nữa.
Đây không phải phương pháp sám hối Phật dạy. Bởi trong đạo Phật, mọi sai lầm sát sinh từ thân miệng, ý thân làm điều sau, miệng nói điều ác, ý buông lung niệm ác, khi chúng ta nhận ra lỗi lầm của mình, tha thiết hối lỗi và quyết không tái phạm.
Ăn năn sám hối là gì?
Ăn năn sám hối không chỉ là việc hối hận về 1 việc làm sai trái đã qua, mà ăn ăn sám hối còn là để ta thấy sai để sửa. Sai và sửa sai là chuyện bình thường, có tính quy luật trong cuộc sống. Bởi nếu sai mà không sửa, sửa sai không kịp thời thì chắc chắn sẽ không có tiến bộ mà sẽ càng lún sâu.
Kinh sám hối là gì?
Kinh sám hối là những bài kinh giúp người trì tụng có cái nhìn đúng đắn hơn về bản thân cũng như luật nhân quả, thấu hiểu chân lý. Qua đó, quyết tâm từ bỏ những việc xấu xa hành thiện giúp đời và tích đức hóa giải nghiệp báo hướng tới tâm hồn an nhiên, thanh tịnh.
Lạy sám hối là gì?
Trong các khóa tu tụ tập của tông phái hay pháp môn đều sẽ có xu hướng lạy Phật. Lễ Phật nhằm bày tỏ sự cung kính và tri ân vô hạn với các bậc đạo sư. Lạy Phật với tâm thành kính thì có thể tiêu trừ được những tội lỗi ngã mạn, khiến cho tội diệt phước sinh, phước đức và căn lành bắt đầu tăng trưởng.
Tại sao phải sám hối? Sám hối có hết tội?
Trong cuộc sống, chúng ta đã tạo tội rất nhiều, nối tiếp từ đời này sang đời khác như xâu chuỗi dài vô tận. Trong mỗi đời, từ sinh tới chết tạo tội thêm mãi từ cái lỗi nọ cho tới lỗi kia trong 10 điều ác.
Ba điều về thân “sát sinh – trộm cướp – tà dâm”, 4 điều về miệng “nói dối – nói 2 lưỡi – nói thêu dệt – nói ác” và 3 điều về ý “tham lam – sân giận hận thù – si mê tà kiến”. Tất cả những lỗi lầm này sẽ tạo thành sức mạnh gọi là “nghiệp lực”. Chính “nghiệp lực” này sẽ đưa chúng ta vào đường khổ não, tức phải gánh quả báo của tội lỗi.
Trong Kinh Lăng Nghiêm, đức Phổ Hiền Bồ Tát đã nói “Nếu tội lỗi chúng sinh có hình tướng thì tất cả hư không cũng không thể chứa hết”. Nghĩa là tội lỗi gây ra bởi chúng sinh từ vô thủy đến nay biết bao nhiêu, kể sao cho xiết được.
Đồng thời, Đức Phật cũng dạy rằng “Tất cả chúng sanh trong 6 cõi “Trời – Thần – Người – Ngạ quỷ – Súc sinh – Địa ngục”, không phải loài nào cũng hoàn toàn trong sạch, không giống nào dứt hết tội lỗi”
Riêng với con người, chúng ta thường thấy lòng “tham – sân – si” đã che khuất tất cả. Nó làm tăng trưởng lòng dục vọng, tất cả từ ý nghĩa lời nói cho tới hành động thường gây ra tội lỗi, muốn xóa bỏ tội lỗi. Vì vậy, Phật giáo có cách tẩy trừ nó bằng cách sám hối.
Sám hối không hết tội, nhưng mình sẽ dừng được tội phát sinh, dừng được nhân quả xấu cho mình. Tuy nhiên, khi sám hối rồi mà không còn tái phạm nữa thì nó mới đúng ý nghĩa của sám hối. Vì vậy, bạn hãy nên sám hối để dừng tội và tránh tái phạm, còn những tội mình đã làm thì sẽ không hết.
Ý nghĩa của việc sám hối trong Phật giáo
Trong kinh Trường A Hàm, Đức Phật đã dạy rằng “Ai biết sửa đổi lỗi lầm thì chứng tỏ người đó đã có tiến bộ trong giáo pháp của Như Lai”. Trong kinh Tứ thập nhị chương, Đức Phật cũng đã khẳng định rằng “Người có lỗi không biết sửa đổi và diệt trừ nơi tự tâm thì những lỗi lầm ấy sẽ đến thân và như nước chảy về biển, dần dần trở thành sâu rộng”.
Tất cả những điều này không chỉ đúng với đạo mà nó còn đúng với đời. Người biết sửa đổi lỗi lầm sẽ ngày càng tiến bộ và người ngập sâu trong các vũng bùn tội lỗi sẽ u mê không lối thoát, dần mất đi bản tính thiện của chính mình.
Do vậy, sám hối có ý nghĩa vô cùng to lớn trong việc sửa mình, nâng cao phẩm giá, hạnh lành để bản thân ngày càng hướng thiện. Trong khi hiện tại không tạo ra các nhân xấu mà nuôi nhiều nhân tốt thì sẽ nhận được những quả tốt đẹp. Chẳng phải chúng ta vẫn thường nghe thấy câu “gây nhân tạo quả” đó sao!
Hơn nữa, khi mắc phải các lỗi lầm, chúng ta chịu khó sám hối và quyết tâm không tái phạm sẽ khiến thân tâm luôn nhẹ nhàng, tránh xa lo âu phiền muộn. Đây chính là cảnh giới của sự thanh thản, tự tại.
Lợi ích của việc ăn năn sám hối là gì?
Việc chuyển hóa nghiệp lực, tiêu trì tội lỗi sẽ đem đến những lợi ích không hề nhỏ cho cuộc sống.
Nhận ra tội lỗi, làm nhiều phước thiện
Lợi ích này vào thời Đức Phật có thấy rõ thông qua hình ảnh vua A Xà Thế vốn mang tội ngũ nghịch giết cha. Nhưng nhờ có Đức Phật giáo hóa mà vua đã biết ăn năn hối lỗi trước Đức Phật và hóa giải được sân hận trong lòng mình.
Vì vậy, vua A Xà Thế đã quy y Tam Bảo và trở thành Phật tử tại gia, phụng hành Chánh Pháp và làm nhiều phước thiện để chuyển hóa nghiệp xấu.
Diệt trừ tính xấu, ngăn chặn lỗi mới phát sinh trong tương lai
Hình ảnh tướng cướp Angulimala Vô Não là minh chứng vô cùng rõ ràng. Vì sự hiểu lầm và xúi giục của kẻ xấu mà ông Angulimala đã từ dòng dõi quý tộc đáng kính trở thành vị tướng cướp khát máu luôn giết người để đạt được 1000 ngón tay. Khi đã lấy được 999 ngón tay, do vì duyên lành kiếp trước mà ông đã gặp được Đức Phật.
Nhờ lòng từ bi và đức hạnh cao quý, Đức Phật đã giáo hóa và xóa sạch sự vô minh đang hiện diện trong ý nghĩ của Angulimala. Đồng thời khiến ông quay đầu và trở thành bậc Thánh sau một thời gian tu hành. Có thể nói, nếu không gặp được đức Phật nếu Angulimala không nhận ra thì ông sẽ tiếp tục thực hiện các hành vi tội ác.
Đem lại hạnh phúc an vui
Những người gây ra tội lỗi thường cảm thấy không yên ổn trong cuộc sống. Bởi chính lương tâm ray rứt hoặc sau đó gặp phải chuyện không may xảy ra. Do vậy, chỉ cần sám hối một cách thành tâm, chân thành sẽ làm tâm hồn được an tịnh.
4 hình thức sám hối trong đạo Phật
Trong đạo Phật có rất nhiều hình thức sám hối để quý vị có thể học hỏi. Dưới đây là 4 cách sám hối, cụ thể:
Tác pháp sám hối
Nghĩa là khi chúng ta mắc phải lỗi lầm, hãy thỉnh các vị Cao Tăng thanh tịnh đến để chứng minh, chú nguyện. Trách nhiệm của quý vị là thành thật bày tỏ tội lỗi rõ ràng, thành khẩn. Sự ăn năn, thành tâm của quý vị với cộng đồng chú nguyện của chư Tăng sẽ đẩy lùi bớt tội nghiệp mắc phải và đạt được thanh tịnh.
Hồng danh sám hối
Pháp hồng danh sám hối có nghĩa là sám hối trì niệm danh hiệu Phật, nghĩ về những công hạnh hoàn mỹ, cao đẹp của chư Phật. Tự tâm chúng ta sẽ phát nguyện và thực hành theo để chuyển đổi cái tâm xấu ác của mình. Thực hiện quỳ lạy 108 lần và con số 108 lần này cũng là ám chỉ 108 phiền não của con người. Đây là phương pháp sám hối hầu hết các chùa đều áp dụng.
Thủ tướng sám hối
Thủ tướng sám hối là pháp sám hối dành cho người tu hành có trình độ cao hoặc ở nơi không có Tăng, khó hơn các pháp trước. Tuy nhiên, mọi người cần phải đến trước tượng Phật để thành tâm lễ bái, cung kính, trình bày lỗi lầm đã phạm, phát nguyện chừa bỏ, ăn năn.
Điều quan trọng là thực hành việc này cho tới khi thấy được hảo tướng như hào quang, Bồ Tát hay Phật đến xoa đầu thì mới có kết quả. Vì vậy không phải ai cũng có thể thực hiện được phương pháp sám hối này.
Vô danh sám hối
Vô danh sám hối là phương pháp siêu việt, có độ khó vô cùng cao. Chỉ có các bậc thượng căn mới có thể hành trì được. Vô danh ở đây nghĩa là các bậc Thánh không còn sanh tử và thanh tịnh hoàn toàn.
Cách thức sám hối đúng Pháp trong Phật giáo
Trong đời thường, tùy từng mức độ nặng nhẹ khác nhau mà người mắc phải sai lầm sẽ có những cách trừng phạt hoặc tự trừng phạt khác nhau. Tuy nhiên, mọi người không nên đánh đồng giữa đời và đạo. Bởi Đạo Phật không bắt buộc chúng ta phải làm như thế nào, mà sám hối ở đây là quán xét lại tội lỗi mình gây ra và thành tâm ăn năn hối cải.
Trong Phật giáo, cách thức sám hối rất đơn giản:
- Sám hối ngày 14, 30: Vào những ngày 14 và 30 hàng tháng, hãy đến chùa làm phước, xin giới và làm lễ sám hối, nghe pháp. Dịp này, phật tử sẽ tụng kinh Tam Bảo, đối trước điện Phật hoặc Tăng đọc kinh sám hối.
- Nếu không đến chùa được thì phật tử có thể xin giới và sám hối tại nhà, ngay tại bàn thờ Phật trong nhà rồi nguyện thọ trì giới cho được trong sạch từ nay về sau.
Cách thức sám hối này rất đơn giản, trong sáng, không mang màu sắc tín ngưỡng. Ngược lại, nó tỏ lộ tình cảm đạo lý và giúp người phạm giới sau khi thấy tội lỗi của mình và nguyện chừa bỏ để nỗ lực tu tập tốt hơn.
Nói tóm lại, nhờ sám hối mà con người có thể cải hóa được những cái xấu ác trong lòng, có thể được thanh thản, an vui do si mê đã lỡ tạo ác nghiệp, phạm giới trong quá khứ. Ngoài ra, nó còn là cơ hội để phát triển những đức tính tốt, đem lại hạnh phúc cho mình và người.